تولید گیاهچه از طریق کشت درون شیشه ای دو ژنوتیپ گردوی ایرانی(.juglans regia l

این تحقیق، بصورت آزمایش های جداگانه هر یک به طور مجزا جهت مطالعه عوامل موثر بر استقرار و رشد، پرآوری شاخساره و ریشه زایی ریز نمونه های دو ژنوتیپ گردوی ایرانی z60 و z63 (دماوند) اجرا گردید. آزمایش های استقرار و رشد شامل بررسی پنج زمان نمونه گیری(فروردین،اردیبهشت،خرداد، تیر و مرداد)، چهار نوع ریز نمونه (مریستم انتهایی، تک گره، دمبرگ و برگ )، سه حالت قرار دهی ریز نمونه روی محیط کشت (عمودی، عمودی وارونه و افقی) و شش نوع ماده آنتی اکسیدان( اسید اسکوربیک، اسید سیتریک، اسید آمینه سیستئین، و پلی وینیل پیرولیدین،آسپاراژین و فلوروگلوسینول) بودند. در دو ژنوتیپ ریز نمونه های مریستم انتهایی و تک گره که در فروردین و اردیبهشت ماه گرفته شدند به دلیل داشتن نقطه فعال رشد و نیز فعالیت هورمونهای گیاهی در این ماه ها بیشترین رشد و استقرار را دارا بودند و با سایر تیمار ها اختلاف معنی دار داشتند. همچنین ریز نمونه هایی که به صورت عمودی و به سمت بالا روی محیط کشت قرار داده شدند، به دلیل استقرار در جهت قطبیت طبیعی ساقه ها رشد بیشتری داشتند. در ژنوتیپ z63 نتایج نشان داد که پلی وینیل پیرولیدون و فلوروگلوسینول موجب افزایش استقرار ریزنمونه ها، کاهش تعداد ریزنمونه های قهوه ای شده و باعث افزایش معنی دار در وزن تر و قطر کالوس نسبت به سایر تیمارها شدند. در ژنوتیپ z60 سیستئین اثر معنی داری در افزایش استقرار ریزنمونه ها، کاهش تعداد ریزنمونه های قهوه ای شده و افزایش وزن تر کالوس داشت. در تیمار شاخه زایی از چهار هورمون گروه سیتوکنین (ba، tdz، کینتین و زاتین) در چهار غلظت (2/0، 4/0، 6/0، 8/0) میلی گرم در لیتر با شاهد در سه محیط کشت پایه ms، wpmو dkw به صورت مجزا برای هر ژنوتیپ مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه بین محیط کشت های مختلف و اثر آنها روی پارامتر های رشد درz63 نشان داد که در محیط ms نسبت به محیط کشت های دیگر بیشترین تعداد شاخه و گره تولید شد. هرچند تعداد شاخه و گره بیشتر باعث تولید حداکثر وزن تر شاخه نشد و بیشترین وزن تر شاخه در محیط dkw دارای 8/0 میلی گرم در لیتر ba تولید گردید. در صفت طول شاخه نیز در هر سه محیط مورد استفاده تیمار 8/0 میلی گرم در لیتر زآتین بیشترین طول شاخه را تولید کرد که این طول در محیط ms بیشتر از دو محیط دیگر بود نتایج در ژنوتیپ z60 نشان داد که بیشترین میزان رشد طولی شاخه در محیط ms و کمترین میزان آن در wpm مشاهده گردید. در زآتین 8/0 میلی گرم در لیتر در هر سه محیط نشان داد که بیشترین طول شاخه تولید شده با توجه به محیط های گوناگون متفاوت است. در مرحله ریشه زایی از دو محیط کشت پایه ms و dkw با ½ و ¼ غلظت عناصر ماکرو که فقط دارای یکی از دو هورمون iba و naa هرکدام در چهار غلظت (1، 2، 3، 4) میلی گرم در لیتر بودند. در مقایسه دو ژنوتیپ، z63نسبت به z60 شاخص های بالاتری از رشد را به خود اختصاص داد. در مقایسه بین محیط های مشابه نیز در هر دو ژنوتیپ محیط ¼ dkw در اکثر موارد بالاترین شاخص ها را داشت که جدا از تفاوت در هورمون ها، در القای ریشه های بیشتر موثرتر بود. این تاثیر در هر دو ژنوتیپ در محیط دارای 4 میلی گرم در لیتر iba بطور معنی داری بیشتر بود.